Curandeira solar e bruxa 'malero'. Ambivalências do Cerro Chaparrí na mitologia do litoral norte peruano
Este artigo analisa a natureza ambivalente do Cerro Chaparrí na mitologia do litoral norte peruano a partir do estudo de uma série de mitos que descrevem os confrontos entre este cerro e Yanahuanca. Esses mitos, presentes em várias fontes documentais, explicam a agência atribuída à colina e como ela...
Guardado en:
| Autor principal: | |
|---|---|
| Formato: | Artículo revista |
| Lenguaje: | Español |
| Publicado: |
Sección Etnohistoria, Instituto de Ciencias Antropológicas. FFyL, UBA
2024
|
| Materias: | |
| Acceso en línea: | http://revistascientificas.filo.uba.ar/index.php/MA/article/view/13684 |
| Aporte de: |
| id |
I28-R258-article-13684 |
|---|---|
| record_format |
ojs |
| institution |
Universidad de Buenos Aires |
| institution_str |
I-28 |
| repository_str |
R-258 |
| container_title_str |
Memoria Americana |
| language |
Español |
| format |
Artículo revista |
| topic |
mythology mountains healing & witchcraft northern coast of Peru mitología cerros curanderismo y brujería costa norte del Perú mitologia montanhas curandeira e bruxaria costa norte do Peru |
| spellingShingle |
mythology mountains healing & witchcraft northern coast of Peru mitología cerros curanderismo y brujería costa norte del Perú mitologia montanhas curandeira e bruxaria costa norte do Peru Lorente Fernández, David Curandeira solar e bruxa 'malero'. Ambivalências do Cerro Chaparrí na mitologia do litoral norte peruano |
| topic_facet |
mythology mountains healing & witchcraft northern coast of Peru mitología cerros curanderismo y brujería costa norte del Perú mitologia montanhas curandeira e bruxaria costa norte do Peru |
| author |
Lorente Fernández, David |
| author_facet |
Lorente Fernández, David |
| author_sort |
Lorente Fernández, David |
| title |
Curandeira solar e bruxa 'malero'. Ambivalências do Cerro Chaparrí na mitologia do litoral norte peruano |
| title_short |
Curandeira solar e bruxa 'malero'. Ambivalências do Cerro Chaparrí na mitologia do litoral norte peruano |
| title_full |
Curandeira solar e bruxa 'malero'. Ambivalências do Cerro Chaparrí na mitologia do litoral norte peruano |
| title_fullStr |
Curandeira solar e bruxa 'malero'. Ambivalências do Cerro Chaparrí na mitologia do litoral norte peruano |
| title_full_unstemmed |
Curandeira solar e bruxa 'malero'. Ambivalências do Cerro Chaparrí na mitologia do litoral norte peruano |
| title_sort |
curandeira solar e bruxa 'malero'. ambivalências do cerro chaparrí na mitologia do litoral norte peruano |
| description |
Este artigo analisa a natureza ambivalente do Cerro Chaparrí na mitologia do litoral norte peruano a partir do estudo de uma série de mitos que descrevem os confrontos entre este cerro e Yanahuanca. Esses mitos, presentes em várias fontes documentais, explicam a agência atribuída à colina e como ela é invocada hoje nas "mesas" ou sessões rituais de mestres curandeiros e bruxas em uma ampla região. Chaparrí é percebido como um "curandeiro", associado à identidade do Sol, e como um "bruxo-'malero'" que devora as sombras daqueles que passam por ele e de suas vítimas. Essa dupla identidade explica a diversidade e a complexidade das práticas rituais que têm a colina como cenário, ou nas quais seu "encanto" é invocado. O foco do texto é etnográfico e aborda noções de agência, intencionalidade, humanidade, petrificação e materialidade de Cerro Chaparrí, sobre as quais não há estudos monográficos na literatura americanista. |
| publisher |
Sección Etnohistoria, Instituto de Ciencias Antropológicas. FFyL, UBA |
| publishDate |
2024 |
| url |
http://revistascientificas.filo.uba.ar/index.php/MA/article/view/13684 |
| work_keys_str_mv |
AT lorentefernandezdavid curandeirasolarebruxamaleroambivalenciasdocerrochaparrinamitologiadolitoralnorteperuano AT lorentefernandezdavid elcuranderosolarybrujomaleroambivalenciasdelcerrochaparrienlamitologiadelacostanorteperuana AT lorentefernandezdavid solarhealerandmalerowitchambivalencesofthecerrochaparriinthemythologyofthenorthernperuviancoast |
| first_indexed |
2024-08-14T02:35:13Z |
| last_indexed |
2025-09-13T05:58:34Z |
| _version_ |
1843127271845527552 |
| spelling |
I28-R258-article-136842025-08-09T16:36:40Z Curandeira solar e bruxa 'malero'. Ambivalências do Cerro Chaparrí na mitologia do litoral norte peruano El Curandero solar y brujo malero. Ambivalencias del cerro Chaparrí en la mitología de la costa norte peruana Solar healer and 'malero' witch. Ambivalences of the Cerro Chaparri in the mythology of the northern Peruvian coast Lorente Fernández, David mythology mountains healing & witchcraft northern coast of Peru mitología cerros curanderismo y brujería costa norte del Perú mitologia montanhas curandeira e bruxaria costa norte do Peru Este artigo analisa a natureza ambivalente do Cerro Chaparrí na mitologia do litoral norte peruano a partir do estudo de uma série de mitos que descrevem os confrontos entre este cerro e Yanahuanca. Esses mitos, presentes em várias fontes documentais, explicam a agência atribuída à colina e como ela é invocada hoje nas "mesas" ou sessões rituais de mestres curandeiros e bruxas em uma ampla região. Chaparrí é percebido como um "curandeiro", associado à identidade do Sol, e como um "bruxo-'malero'" que devora as sombras daqueles que passam por ele e de suas vítimas. Essa dupla identidade explica a diversidade e a complexidade das práticas rituais que têm a colina como cenário, ou nas quais seu "encanto" é invocado. O foco do texto é etnográfico e aborda noções de agência, intencionalidade, humanidade, petrificação e materialidade de Cerro Chaparrí, sobre as quais não há estudos monográficos na literatura americanista. Este artículo analiza el carácter ambivalente del cerro Chaparrí en la mitología de la costa norte peruana en base al estudio de una serie de mitos que describen los enfrentamientos entre este cerro y el Yanahuanca. Dichos mitos, presentes en distintas fuentes documentales, explican la agencia que se atribuye al cerro y cómo es invocado hoy en las “mesas” o sesiones rituales de maestros curanderos y brujos de una amplia región. Chaparrí es percibido como un “curandero”, asociado con la identidad del Sol, y como un “brujo-malero” que devora las sombras de quienes lo atraviesan y de sus víctimas. Esta doble identidad explica la diversidad y complejidad de prácticas rituales que tienen al cerro como escenario, o en las que su “encanto” es invocado. El enfoque del texto es etnográfico y aborda nociones de agencia, intencionalidad, humanidad,petrificación o la materialidad del cerro Chaparrí, sobre el que no contamos con estudios monográficos en la literatura americanista. This article analyzes the ambivalent character of Cerro Chaparrí in the mythology of the northern Peruvian coast through the study of a series of myths describing the confrontations between this hill and the Yanahuanca. These myths, present in different documentary sources, explain the agency attributed to the hill and how it is invoked today in the “mesas” or ritual sessions of master healers and witches of a wide region. Chaparri is considered a “healer”, associated with the identity of the Sun, as well as a “witch” who devours the shadows of those who pass through him and his victims. This double identity explains the diversity and complexity of ritual practices that use the hill as a setting, or in which its “charm” is invoked. The approachof the text is ethnographic addressing notions of agency, intentionality, humanity, petrification or the materiality of Cerro Chaparrí, of which there are no monographic studies in Americanist literature. Sección Etnohistoria, Instituto de Ciencias Antropológicas. FFyL, UBA 2024-06-03 info:eu-repo/semantics/article info:eu-repo/semantics/publishedVersion application/pdf text/html http://revistascientificas.filo.uba.ar/index.php/MA/article/view/13684 10.34096/mace.v32i1.13684 Memoria Americana. Cuadernos de Etnohistoria; Vol. 32 Núm. 1 (2024); 75-99 Memoria Americana. Cuadernos de Etnohistoria; Vol 32 No 1 (2024); 75-99 1851-3751 0327-5752 spa http://revistascientificas.filo.uba.ar/index.php/MA/article/view/13684/13116 http://revistascientificas.filo.uba.ar/index.php/MA/article/view/13684/13281 Derechos de autor 2024 Memoria Americana. Cuadernos de Etnohistoria https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0 |